Działalność nierejestrowana w 2025 roku – limity, ZUS i podatki

Źródła opisujące działalność nierejestrowaną często podkreślają jej największe zalety: brak obowiązku wpisu do CEIDG oraz brak składek ZUS. Pierwsza z tych informacji jest w pełni prawdziwa, druga natomiast – tylko częściowo. Rzeczywiście, do określonego limitu przychodu nie trzeba rejestrować firmy. Jednak brak składek ZUS dotyczy wyłącznie sprzedaży towarów. W przypadku świadczenia usług – obowiązek ubezpieczeniowy powstaje.

Warto więc przyjrzeć się dokładnie, kto i na jakich zasadach może prowadzić działalność nierejestrowaną w 2025 roku, jakie obowiązują limity oraz jakie wiążą się z tym konsekwencje podatkowe i ubezpieczeniowe.

Działalność nierejestrowana

Na czym polega działalność nierejestrowana?

Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców, działalność nierejestrowana to zarobkowa aktywność wykonywana przez osobę fizyczną, której miesięczny przychód nie przekracza 75% minimalnego wynagrodzenia i która w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie prowadziła działalności gospodarczej.

W 2025 roku limit wynosi 3 499,50 zł miesięcznie, w 2024r wynosił on 3225zł miesięcznie. Oznacza to, że roczny przychód z tej formy aktywności nie może przekroczyć 41 994 zł, przy zachowaniu limitu miesięcznego w każdym miesiącu.

Działalność nierejestrowana nazywana jest także działalnością nieewidencjonowaną lub nierejestrową. Jej główną zaletą jest minimalny zakres formalności – nie trzeba prowadzić pełnej księgowości, płacić zaliczek na PIT ani rejestrować działalności w CEIDG.

Kiedy nie można korzystać z działalności nierejestrowanej?

Nie każdy może działać w tej formule. Ograniczenia dotyczą:

• osób, które w ostatnich 5 latach prowadziły działalność gospodarczą,

• osób wykonujących działalność wymagającą koncesji, zezwoleń lub wpisu do rejestru,

• wspólników spółek cywilnych.

  
  

Działalność nierejestrowana a ZUS

To właśnie w tym punkcie najczęściej pojawiają się nieporozumienia.

Na stronie biznes.gov.pl można przeczytać, że w ramach działalności nierejestrowanej nie opłaca się składek ZUS. Jednak rzeczywistość wygląda inaczej:

• Sprzedaż towarów – w takim przypadku rzeczywiście nie powstaje obowiązek ubezpieczeniowy.

• Świadczenie usług – jeśli wykonujesz usługi w ramach umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, podlegasz składkom ZUS, a kontrahent ma obowiązek Cię zgłosić i je opłacić.

Wyjątki:

• osoby, które już z innego tytułu opłacają składki (np. pracownicy etatowi, zatrudnieni na inna umowę zlecenie),

• studenci do 26. roku życia,

• osoby, które mogą zawierać umowy o dzieło (jeśli charakter usługi na to pozwala – np. dostarczenie określonego efektu).

W praktyce oznacza to, że wiele osób, które chciały „przetestować” swój biznes usługowy bez ZUS, w rzeczywistości podlega ubezpieczeniom.

Ewidencja przychodów

Prowadząc działalność nierejestrowaną, musisz prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Nie ma określonego wzoru – może to być zeszyt, Excel czy inny prosty rejestr. Ważne, aby na bieżąco zapisywać każdą transakcję i jej wartość.

Rozliczenie podatku – PIT

Dochody z działalności nierejestrowanej rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT-36. W przeciwieństwie do przedsiębiorców, nie płacisz zaliczek w trakcie roku.

Podatek liczysz od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodów. Jeśli Twój jedyny dochód w roku pochodzi z działalności nierejestrowanej i nie przekroczy on kwoty wolnej (30 000 zł), podatek może w praktyce wynieść 0 zł.

Przykład: Jeśli zarobisz maksymalny roczny limit – 41 994 zł – i nie poniesiesz kosztów, zapłacisz 1 439,28 zł podatku (12% od nadwyżki ponad kwotę wolną).

Działalność nierejestrowana a VAT

W praktyce osoby prowadzące działalność nierejestrowaną korzystają ze zwolnienia podmiotowego z VAT – przychód jest zbyt niski, aby przekroczyć limit 200 000 zł.

Trzeba jednak uważać, bo są towary i usługi, które ze zwolnienia nie korzystają (np. wyroby z metali szlachetnych). W takim przypadku konieczna jest rejestracja do VAT, nawet przy działalności nierejestrowanej.

Faktury i rachunki

Prowadząc działalność nierejestrowaną, masz obowiązek wystawić fakturę lub rachunek na żądanie klienta. Dokument musi zawierać podstawowe dane: datę, numer, dane stron, opis towaru/usługi, cenę i wartość sprzedaży. Zamiast NIP-u możesz posłużyć się numerem PESEL.

Kiedy trzeba zarejestrować działalność gospodarczą?

Działalność nierejestrowana automatycznie staje się działalnością gospodarczą, gdy przekroczysz limit przychodu – 3 499,50 zł w danym miesiącu. Od tego momentu masz 7 dni na rejestrację w CEIDG.

Warto też pamiętać, że dla wielu osób świadczących usługi korzystniejsze może być założenie działalności wcześniej, choćby ze względu na możliwość skorzystania z ulg ZUS (ulga na start, preferencyjne składki).

Podsumowanie

Działalność nierejestrowana to prosty sposób na rozpoczęcie przygody z biznesem i przetestowanie pomysłu bez dużych formalności. Trzeba jednak pamiętać, że brak ZUS dotyczy wyłącznie sprzedaży towarów. Jeśli decydujesz się na świadczenie usług – w większości przypadków pojawi się obowiązek składkowy.

Zanim zaczniesz działać, przeanalizuj więc swój model biznesowy i sprawdź, czy faktycznie działalność nierejestrowana będzie dla Ciebie korzystnym rozwiązaniem.